Trends in de circulaire economie: 3 belangrijke kansen die we niet mogen laten liggen
Wist u dat steden meer dan 75% van alle natuurlijke hulpbronnen verbruiken? Of dat we de komende 30 jaar elke week een stad ter grootte van Parijs zouden moeten bouwen om de groei van de wereldbevolking op te kunnen vangen?
Transformatieve ontwerp-, plannings- en engineeringoplossingen zijn daarom van cruciaal belang voor het veranderen van de processen en materialen die in de gebouwde omgeving worden gebruikt – met een mentaliteitsverschuiving van traditionele lineaire methodologieën naar circulariteitsinnovaties. Hier kijken we naar drie belangrijke trends in de circulaire economie die de toekomst van verstedelijking, duurzaamheid en digitalisering vorm zullen geven.
Trend #1: Groeidenken
Van afval een troef maken
Baggeren. Het woord doet denken aan het weggooien van iets dat waardeloos of ongewenst is, zoals een afvalproduct. Maar in een circulaire economie speelt het niet alleen een rol, het kan ook waardevol worden op zich.
“Onze waterdoorlatende tegel is gemaakt van baggerspecie”, zegt Wies van Lieshout, medeoprichter van de Nederlandse startup Waterweg. “Het is een circulair, klimaatadaptief product. De tegels zijn gemaakt van riviersedimentafval en bieden een oplossing voor overstromingen in steden. Baggeren is het hulpmiddel dat we gebruiken om een impact te hebben.”
In de zomer van 2021 zagen we overstromingen in heel Europa, en net als de klimaatverandering is dat geen probleem dat waarschijnlijk zal verdwijnen. Recyclage alleen volstaat niet meer om een economie te bereiken die echt circulair is.
“Bij de budgettering en de financiële planning moeten we echt verder gaan dan het creëren van ruimtes voor productie en werkgelegenheid, het is een complete mentaliteitsverandering. We moeten nadenken over de toekomst van ruimtes en steden. Het gaat niet alleen om het sluiten van kringlopen.”
Kathleen Van de Werf, Business Development Manager bij BUUR (part of Sweco)
Hoewel de wereldsteden momenteel minder dan 4% van het aardoppervlak in beslag nemen, huisvesten ze 55% van de wereldbevolking. Ze verbruiken meer dan 75% van onze natuurlijke hulpbronnen, produceren meer dan 50% van al het afval wereldwijd en stoten 60-80% van de broeikasgassen wereldwijd uit. Allemaal symptomen van een lineair economisch model van nemen-maken-weggooien. En de steden blijven groeien: tegen 2050 zal twee derde van de bevolking in steden wonen.
Meer dan 50% van de CO₂-uitstoot van de zware industrie kan worden teruggedrongen door een circulaire economie
Initiatieven op gebied van circulaire economie zouden 40% van de CO₂-uitstoot door de productie van cement, kunststoffen, staal en aluminium voor infrastructuur kunnen verminderen
Renovatie kan tot 59% minder koolstofuitstoot opleveren
Trend #2: Circulair denken
De Europese circulaire belofte waarmaken
In maart 2020 heeft de Europese Commissie het Actieplan Circulaire Economie aangenomen als onderdeel van de Europese Green Deal met als doel om tegen 2050 een koolstofneutrale, duurzame, niet-giftige en volledig circulaire economie te bereiken.
Als onderdeel van het plan moet vanaf 2020 70% van al het bouwafval worden gerecycleerd, wat de omschakeling van de bouwsector van een lineaire naar een circulaire strategie versnelt.
Veel Europese landen hebben een eigen agenda voorgesteld. In 2016 werd Finland het eerste land ter wereld dat een strategische nationale routekaart opstelde voor een circulaire economie tegen 2035. Denemarken volgde en lanceerde zijn strategie voor een circulaire economie in 2018 voor volledige implementatie in 2022. Het VK is een ander voorbeeld, met in grote lijnen hetzelfde plan als dat van de Europese Commissie.
In 2021 werd een internationale alliantie opgericht, de Global Alliance on Circular Economy and Resource Efficiency (GACERE), om de wereldwijde circulaire conversie te stimuleren. Een groeiend aantal steden heeft ook plannen, routekaarten of verklaringen voor een circulaire economie opgesteld, waarvan er verschillende dateren van vóór het Actieplan Circulaire Economie van 2020. Amsterdam, Londen, Glasgow, Kopenhagen … zijn slechts enkele van de steden die de nood erkennen aan steden met definitieve plannen om de circulariteit binnen hun eigen stedelijke hulpbronsystemen te vergroten.
In deze plannen worden steden herbekeken als circulaire hulpbronsystemen en worden actieplannen opgezet om deze denkwijze in praktijk om te zetten.
Trend #3: Regeneratief denken
Schaalbare, circulaire systemen creëren
Meer dan de helft van de CO₂-uitstoot afkomstig van de zware industrie in de EU zou kunnen worden teruggedrongen door een circulaire economie in te voeren. In een ambitieus scenario zou tegen 2050 een volledige 296 miljoen ton van de 530 miljoen ton kunnen worden teruggedrongen, aldus het Zweedse adviesbureau Material Economics.
Dergelijke plannen vertalen zich ook in zuiver economische winst. De totale kosten van de levering van goederen en diensten in belangrijke waardeketens van de EU, zoals mobiliteit, huisvesting en voeding, zouden jaarlijks met maar liefst 535 miljard euro kunnen worden verlaagd door over te schakelen op een circulaire economie. Bovendien heeft een circulaire economie in Europa het potentieel om het bbp van de EU tegen 2030 met 0,5% extra te doen toenemen en ruwweg 700.000 banen te creëren.
Het bouwen van een stad ter grootte van Parijs, elke week, voor de komende 30 jaar klinkt misschien als een absurd plan en een schandalige verspilling van middelen. Maar dit is precies de schaal die nodig is om de infrastructuur te bouwen voor een wereldbevolking die tegen 2050 naar verwachting met 22% zal groeien tot 9,7 miljard. Naar schatting bestaat 60% van de infrastructuur die nodig is om aan die groei het hoofd te bieden, vandaag nog niet. Het is niet moeilijk voor te stellen tot welke druk op het milieu en schaarste van materialen zo’n ontzaglijke uitdaging zou leiden, gezien het huidige consumptietraject.
De industrie moet sneller en slimmer te werk gaan. In ons volledige Circular Economy Trends Report plaatsen we de schijnwerpers op een groot aantal nieuwe, innovatieve manieren om een circulaire bouwsector te realiseren door middel van hergebruik, herbestemming, recyclage en het sluiten van kringlopen.
We benadrukken ook de noodzaak van een circulaire systeembenadering, waarbij niet alleen naar individuele projecten wordt gekeken, maar collectieve initiatieven met alle relevante belanghebbenden worden onderschreven. Het bereiken van de hoogste niveaus van circulariteit vraagt in onze ogen om een complete mentaliteitsverandering.