Van Ego naar Eco: de toekomst van biofilisch ontwerpen
In een wereld waarin beton en staal de horizon bepalen, groeit de behoefte aan een diepere verbondenheid met de natuur. Onze steden breiden uit en onze gebouwen reiken hoger, maar ergens onderweg zijn we het fundamentele contact met onze natuurlijke omgeving kwijtgeraakt. De patronen van biofilisch ontwerp bieden een raamwerk voor een toekomst waar architectuur de manier waarop we leven en werken kan transformeren en ons terug doet connecteren met natuur.
Fallingwater – arch. Frank Lloyd Wright
Het lijkt alsof we altijd binnenshuis gewerkt en geleefd hebben. Niets is minder waar. We zijn van nature buitenwezens. In de menselijke evolutie van miljoenen jaren is ons menselijk brein sterk gevormd door interacties met onze natuurlijke omgeving. Het buitenleven heeft een aantal belangrijke invloeden gehad op de vorming en ontwikkeling van ons brein. De mens heeft een diepgewortelde link met de natuur. Die link zit genetisch in ons verankerd.
Het binnenleven is een relatief recente ontwikkeling, sinds de industriële revolutie. Het bracht ons veel voordelen: het beschermt tegen weer en potentiële gevaren, biedt gemak en comfort, met toegang tot moderne voorzieningen en technologie zoals elektriciteit, internet en computers. We evolueerden tot binnenwezens en verloren onze connectie met de natuur. Tegenwoordig brengen we 90% van onze tijd binnenshuis door. Met een gebrek aan natuurlijk licht, beweging, goede luchtkwaliteit, sociale interacties en een verhoogd gebruik van schermen.
Als ontwerpers van gebouwen en stedelijke ruimte stellen we onszelf de vraag: hoe kunnen we natuur en levende systemen integreren in onze ontwerpen? Anders verwoord: hoe worden we dokters of herstellers van onze kunstmatige omgeving?
Biofilie, letterlijk liefde voor het leven of levende organismen, wakkert onze genetische link met de natuur opnieuw aan. Biofilisch ontwerp herintroduceert die link in de omgevingen die we ontwerpen. Meer dan de obligate boom of struik in een gebouw, creëren we een symbiose tussen natuur en samenleving zodat we kunnen genieten van de helende werking op lichaam en geest, in onze steeds drukkere wereld.
In 2050 zal tussen 65% en 75% van de wereldbevolking in steden wonen.
Harde data
Biofilisch ontwerpen is meer dan een filosofie. Het is een toegepaste wetenschap die de relatie tussen mens en natuur onderzoekt, en vanuit die inzichten kunstmatige omgevingen ontwerpt. Het is een interdisciplinaire praktijk die impact heeft op onze fysiologische en mentale gezondheid, op cognitieve functies, en op de omgeving, sociaal en economisch.
Meten is weten. Data wijzen uit dat biofilisch ontwerpen absenteïsme vermindert, personeelsretentie verhoogt, patiënten sneller laat roteren en misdaadcijfers doet dalen. Deze statistieken kunnen we vertalen naar omzet per kamer voor zorginstellingen of vastgoedwaarde van gebouwen. Biofilisch ontworpen kantoren kunnen de productiviteit zo verhogen dat de baten de operationele kosten en huur overstijgen.
De natuur in al zijn vormen
De natuur kan de gebouwde omgeving op meerdere manieren inspireren:
- rechtstreekse integratie van de natuur ligt het meest voor de hand, met de introductie van groen, dieren, daglicht en zicht op natuur, water en buitenlucht.
- architectuur kan natuur ook nabootsen, met organische vormen, natuurlijke materialen en texturen, kleur en de perceptie van tijd.
- Tenslotte kan een kunstmatige omgeving natuurlijke stimuli integreren door ruimtes op uiteenlopende manieren in te zetten: ruimtes die geborgenheid bieden, een vergezicht op de omgeving dat een gevoel van mysterie of zelfs gevaar oproept, of plekken die de gebruiker uitnodigen tot exploratie en avontuur.
Het lijkt allemaal vanzelfsprekend. Desondanks maakt biofilie in de ontwerp- en bouwwereld pas recent weer een opmars.
Biofilisch ontwerpen en regeneratieve architectuur is een uitnodiging om onze relatie met de natuur te herstellen. Waar de ruimtes waarin we leven, werken en spelen ons aanzetten om te floreren.
Liesbeth Reekmans, innovation manager
Van ego-architectuur naar eco-architectuur
Deze herontdekte symbiose met de natuur cultiveert op haar beurt een nieuwe ontwikkeling: regeneratieve architectuur. Daarin volstaat het niet meer de impact van een gebouw op zijn omgeving te minimaliseren. De meest gangbare certificeringssystemen zoals BREEAM, Living Building Challenge, WELL en Leed weerspiegelen diverse duurzaamheidsambities, naar een architectuur waar we minder kwaad aanrichten. Met regeneratieve architectuur onderzoeken we hoe een gebouw positief kan bijdragen aan de leef- en werkomgeving. Met biofilisch ontwerp zetten we stappen in de richting van regeneratieve architectuur.
Sweco beschouwt biofilisch ontwerpen en regeneratieve architectuur als een uitnodiging om onze relatie met de natuur te herstellen. Waar de ruimtes waarin we leven, werken en spelen ons aanzetten om te floreren. Onze experts streven ernaar in elk project omgevingen te creëren die ecologisch verantwoord zijn, én esthetisch bevredigend en psychologisch ondersteunend. We geloven dat een harmonieuze relatie tussen onze gebouwde omgeving en de natuurlijke wereld essentieel is voor de toekomstige welvaart van onze samenleving. Sweco zet zich in om samen met klanten en partners deze toekomst vorm te geven.
