Podcast industry

Industrie is de drijvende kracht achter innovatie

Daan Schalk, CEO North Sea Port: “Een haven is een robuuste omgeving, zeker in Vlaamse en Nederlandse context. Er zijn weinig plaatsen in de wereld waar industrie, logistiek en innovatie zo dicht tegen elkaar aan schurken. Hier is een haven ook zoveel meer dan een overslagplatform. De industrie heeft een toekomstvisie en wordt in Vlaanderen goed ondersteund met initiatieven als Moonshot en Capture, onderzoek van topuniversiteiten, en expertise van ingenieurs in studiebureaus zoals Sweco. Het is een samenspel van kennisinstellingen, overheden en privébedrijven. Daardoor kunnen we performant optreden en de verbinding maken richting innovatie.”

Filip Verheyen, Division Director Industry bij Sweco Belgium, sluit zich aan bij deze ‘Triple Helix’: “Je kan Sweco inderdaad beschouwen als een meer toegepaste kennisinstelling. We begeleiden al heel lang belangrijke industriële klanten en testen effectief samen nieuwe technologieën uit die het verschil zullen maken in de transitie naar een duurzame maatschappij. Ik kan bevestigen dat Vlaanderen toonaangevend is, zeker in de chemische sector.”

CO₂ als grondstof
Hoe moeten we ons dat concreet voorstellen? In de pilootprojecten die Filip Verheyen aanhaalt, springt vooral circulariteit er uit. Gebruikte plastic die opnieuw grondstof wordt voor nieuwe materialen, bijvoorbeeld. Maar, daar komt nu een dimensie bij: ook CO₂ kan een grondstof zijn! Het vergt een mindshift om CO₂ niet als een probleem, maar als een oplossing te zien. Toch zijn CO₂ -afvang, -opslag en -hergebruik belangrijke factoren in de zero-emissiedoelstelling tegen 2050. Gezuiverde CO₂ wordt momenteel al gebruikt in de voedingsindustrie, bevestigt Daan Schalk.

Alternatieve energiebronnen
In de omschakeling naar een milieuvriendelijke industrie zullen de alternatieve energiebronnen een belangrijke rol spelen. Met name waterstof biedt heel wat potentieel, net als methanol en ammoniak. Filip Verheyen: “De forecast voor 2050 is dat we drie keer zoveel waterstof en elektriciteit gaan nodig hebben dan nu geproduceerd wordt. Uiteraard moet de opgewekte elektriciteit ‘groen’ zijn. Dat betekent verdere ontwikkeling van offshore en onshore windparken. En al die energie moet uiteindelijk ook bij de industriële klanten geraken, dat vergt aanpassingen in de infrastructuur voor transport en opslag van deze nieuwe energiemedia. Niet alleen lokaal, maar connecties met andere landen zijn cruciaal hierin.”

Op dat vlak hebben we onze ligging mee, vindt Daan Schalk. “In een straal van 300 km situeert zich het industrieweefsel van Vlaanderen, Rotterdam en het Roergebied. Door die met elkaar te verbinden via pijpleidingen en hoogspanning kunnen we zelfs onze positie nog versterken en een stuk minder afhankelijk worden van aanvoer uit het verre buitenland. Het vertrouwen van North Sea Port is zo groot dat al drie terreinen gevrijwaard worden voor toekomstige waterstoffabrieken.”

Beschikbaarheid?
De technologie is er dus. De volgende uitdaging is de schaal. We willen zeker zijn van de bevoorrading van elektriciteit en energie, en niet tegen om het even welke prijs. Uitgaande van een uitdoofscenario voor de kerncentrales zullen nieuwe conventionele gassen die gap niet zomaar kunnen opvullen. Interconnectie met andere landen die energieoverschotten hebben, blijft onvermijdelijk. Daan Schalk: “Als we eerlijk zijn, kan België nooit 100% zelfvoorzienend zijn om de industrie- en transportsector te voorzien van elektriciteit en waterstof. We moeten wel zorgen voor een zekere ‘base load’ om de toegevoegde waarden van energie in eigen land te houden.”

Wie zal dat betalen?
Nieuwe waterstofcentrales of elektrolyse-installaties zijn duur, net zoals de ombouw van distributienetten. Filip Verheyen: “Overheidsbedrijven als Elia en Fluxis moeten in staat zijn zich te heroriënteren, want hier is een belangrijke rol voor hen weggelegd. Op termijn zal de technologie zo evolueren dat groene waterstof commercieel interessant zal zijn. De verwachting is dan ook dat private partners zullen investeren, weliswaar ondersteund door innovatie- en investeringsfondsen, en overheidssubsidies.” Daarbij pleit Daan Schalk alvast voor een subsidiëring naar Nederlands model, namelijk rekening houdend met de ROI en vooropgestelde CO₂ -reductie.