Markt Gavere: klimaatadaptieve oase voor mens en natuur
De Markt van Gavere is getransformeerd van een grote parking naar een levendig, biodivers plein. Dit multifunctionele gebied bruist nu van de mogelijkheden voor ontmoeting, recreatie en evenementen.
Sweco ontwierp voor de gemeente Gavere een ruimte die leeft en beleeft. Dit herinrichtingsproject won bij de Publica Awards 2023 de allround Publieksprijs en de bronzen medaille in de categorie Urban Development, Infrastructure & Mobility.
Geslaagde herinrichting door participatie
Het plan voor de Markt is het resultaat van een innovatief en participatief proces. Bewoners, handelaars en andere belanghebbenden hebben samen met de ontwerpers een visie uitgewerkt voor een groener, duurzamer en levendiger centrumplein.
Kristof Van Impe, Specialist Landscape & Public Space bij Sweco:” Het plan combineert creativiteit en durf met aandacht voor de waterhuishouding, de energie-efficiëntie en het parkeerbeleid. Zo is de Markt nu heringericht tot een plek waar iedereen zich thuis voelt: een ruimte die volop ‘gedeeld’ wordt.”
Klimaatbestendig met doordacht waterbeheer
Een deel van het plein is autovrij gemaakt om een klimaatbestendige ruimte te creëren. Deze ruimte beschikt over een geïntegreerde waterpartij, die continu wordt gevoed met vers bronwater vanuit de lagergelegen beschermde fontein. Hierdoor blijft de fontein altijd voor verkoeling zorgen, zelfs tijdens langdurige droogteperiodes. Deze waterpartij draagt niet alleen bij aan verkoeling, maar fungeert ook als een ontmoetings- en speelplek, wat het sociale leven bevordert.
De Markt beschikt nu over ongeveer 1.400 m² aan groenzones, met een totale capaciteit van 310 m³ voor de buffering van hemelwater. Deze zones zorgen ervoor dat bomen en planten van vers water worden voorzien. Onze ontwerpers hebben maximaal ingezet op bronmaatregelen en ontharding. Dit resulteert in een succesvolle interactie tussen de marktfunctie en het omgaan met hemelwater, waarbij zowel stedelijke functionaliteit als duurzaamheid centraal staan.
Groenzones bevorderen biodiversiteit en sponsfunctie
De groenzones bestaan uit een combinatie van klimaatbestendige vaste planten, siergrassen, bloembollen, meerstemmige heesters en solitaire bomen die voor schaduw zorgen. Deze diversiteit zorgt voor een aantrekkelijk en levendig landschap dat elk seizoen een hoge beeldkwaliteit biedt. Bovendien dragen de groenzones bij aan de biodiversiteit, omdat er van januari tot laat in de herfst altijd voldoende bloei en nectar beschikbaar is voor vlinders, bijen en andere insecten.
Naast hun esthetische waarde functioneren de groenzones ook als een natuurlijke spons voor de markt. Ze vangen vrijwel al het regenwater dat op de Markt valt op en laten het langzaam in de bodem infiltreren. Hiervoor is op basis van gedetailleerde berekeningen (SIRIO) een ondergrondse buffer aangelegd, bestaande uit bomengranulaat. De porositeit van het bomengranulaat zorgt voor een effectieve waterbuffering, terwijl de luchtige structuur van deze ondergrond de bomen optimale groeikansen biedt.
Ook de voorste dakhelften van de woningen worden betrokken en aangesloten op de ondergrondse boomplaatsverbetering via infiltratieputjes. Zo wordt er maximaal ingezet op bronmaatregelen en wordt de Markt verbonden met het groenblauwe verhaal.
Gedeelde multifunctionele ruimte nodigt uit
De Markt van Gavere is omgetoverd tot een groene, gezellige ontmoetingsplek. De oude verharding is vervangen door een comfortabele pleinvloer in graniet. De niveaus zijn gelijkgetrokken en er is meer ruimte voor voetgangers en fietsers. De fontein heeft een prominentere plaats gekregen en de voortuin van het gemeentehuis sluit aan bij de Markt.
Er zijn ook banken en rustplekken voorzien voor mensen die minder mobiel zijn. De vernieuwde Markt past in het traject Zorgzame Buurten, dat de sociale cohesie in Gavere wil versterken. Het nieuwe groen zorgt ook voor meer zuurstof en minder wateroverlast. Kortom, de Markt is een voorbeeld van een duurzaam, toegankelijk en veilig ontwerp.
