Publieke Ruimte
Renovatie Jubelpark Brussel kondigt nationaal jubileum aan
Tegen de 200ste verjaardag van België in 2030 ondergaat het iconische Jubelpark een grondige renovatie. De ambitie is duidelijk: het Jubelpark moet uitgroeien tot een centrale groene long voor de hoofdstad, een plek waar bewoners en bezoekers elkaar ontmoeten, ontspannen en cultuur beleven.
Met meer biodiversiteit, slimme wateropvang, duurzame mobiliteit en een heldere visie op gebruikscomfort, wordt het park opnieuw een waardevolle schakel in het stedelijk weefsel.
- Klant
- Ministerie van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest
- Locatie
- Brussel
- Expertise
- Landschapsvisie en ecologie, klimaatadaptatie en -mitigatie, ontwerp van water- en afwateringsnetwerken
- Partners
- Michel Pauwels ontwerpbureau, OMGEVING
In opdracht van het Ministerie van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest werkt Sweco, samen met partners Michel Pauwels en OMGEVING, aan de herontwikkeling van het Jubelpark. Sweco staat in voor het ontwerp en de technische uitwerking van de landschapsvisie, met bijzondere aandacht voor ecologie, klimaatadaptatie en duurzaam waterbeheer. Vanuit een integrale benadering wordt het park opnieuw vormgegeven als een toegankelijke, veerkrachtige en multifunctionele ruimte die aansluit bij de hedendaagse behoeften van de stad en haar inwoners.
Onze visie is geïnspireerd op het idee van een ‘Central Park voor Brussel’: een open, groene ontmoetingsplek die zowel lokaal als stedelijk functioneert. We vertalen deze ambitie naar een concreet ontwerp dat historische structuren respecteert, maar tegelijk inzet op moderne functies, klimaatrobuuste ingrepen en duurzame infrastructuur.
Totaalvisie met respect voor erfgoed
De renovatie vertrekt vanuit een totaalvisie die het park hertekent als moderne ontmoetingsplek, zonder de historische waarde uit het oog te verliezen. De bestaande structuur blijft herkenbaar, maar wordt versterkt met nieuwe functies. De triomfboog en de monumentale museumingangen worden prominenter in beeld gebracht, met verbeterde zichtlijnen en een aangepaste inrichting van de omliggende pleinen. De metropolitane as tussen Schuman en Merode krijgt een ondergrondse verbinding, die de toegankelijkheid van het park verhoogt en de verkeersdruk bovengronds verlaagt.
Het Jubelpark als nationaal symbool
Het Jubelpark werd aangelegd in 1880 ter gelegenheid van de vijftigste verjaardag van de Belgische onafhankelijkheid, op initiatief van koning Leopold II. De site moest het jonge België een gevoel van nationale trots en vooruitgang geven. Het park werd ontworpen als een tentoonstellingssite en groeide uit tot een symbool van de Belgische staat, met monumentale architectuur, musea en open ruimte voor publieke evenementen.
Centraal in het park staat de iconische triomfboog, voltooid in 1905, die de Belgische provincies symbolisch verbindt. De boog vormt samen met de arcades en de omliggende gebouwen een indrukwekkend architecturaal ensemble in neoklassieke stijl. Rondom de boog bevinden zich drie belangrijke musea: het Koninklijk Museum van het Leger en de Krijgsgeschiedenis, het Autoworld Museum en het Koninklijk Instituut voor Kunst en Geschiedenis. Deze instellingen trekken jaarlijks honderdduizenden bezoekers en maken van het park een culturele trekpleister.
Doorheen de jaren speelde het Jubelpark een rol bij tal van historische momenten. Het was het decor voor wereldtentoonstellingen, militaire parades, nationale feestdagen en internationale evenementen. Tegelijkertijd groeide het uit tot een geliefde plek voor Brusselaars om te wandelen, sporten of gewoon tot rust te komen. Vandaag, bijna anderhalve eeuw na de aanleg, is het Jubelpark toe aan een nieuwe fase. De geplande renovatie grijpt terug naar de oorspronkelijke ambitie van het park: een plek creëren die de stad verbindt.
Ecologische heraanleg verhoogt biodiversiteit
De nieuwe beplantingsschema’s zijn afgestemd op de ecologische uitdagingen van het Brussels Gewest. Twee brede grasstroken aan de parkentree zijn al omgevormd tot bloemenweides met een mix van bloembollen en zaden die zorgen voor een continue bloei van het vroege voorjaar tot de herfst. Deze zones worden afgebakend met lage hagen en discrete hekjes, zodat ze rust bieden aan insecten, vogels en kleine zoogdieren.
Rond de monumentale bomen wordt de bodem verrijkt met een speciaal substraat en worden de paden versmald om de wortelzones te ontlasten. Aan de voet van de bomen komt een lage beplanting die verdamping tegengaat en water vasthoudt. Tegelijk wordt de bomenpopulatie verjongd: zieke of verouderde exemplaren worden stapsgewijs vervangen door klimaatbestendige soorten, verspreid over een periode van twintig jaar.
Waterbeheer houdt regenwater in het park
Het regenwaterbeheer wordt volledig hertekend. Water van omliggende daken wordt opgevangen in ondergrondse tanks en gebruikt voor de irrigatie van beplanting tijdens droge periodes. Het bestaande sproeisysteem wordt vervangen door een automatisch systeem met vernieuwde leidingen. De paden worden aangelegd in halfverharding, zodat regenwater lokaal kan infiltreren. Ook de verharding rond het paviljoen voor gepensioneerden wordt vervangen door een waterdoorlatende ondergrond.
Doorheen het park worden regentuinen aangelegd: verlaagde zones met beplanting waar regenwater tijdelijk wordt opgevangen en langzaam in de bodem sijpelt. Aan de randen van het park, langs de Yzerlaan, Nerviërslaan en Blijde Inkomstlaan, zorgen infiltratiegreppels voor extra buffering. Zo blijft het regenwater maximaal binnen het park en wordt het risico op overstroming beperkt.
Sport en ontspanning in harmonie met parkontwerp
De bestaande sport- en speelzones worden volledig hertekend en beter geïntegreerd in het landschapsontwerp. De huidige atletiekpiste, die weinig aansluiting vindt bij de rest van het park, wordt ingekort tot 330 meter en versmald tot 45 meter. Hierdoor kan de bomenlaan op de Horta-as opnieuw worden doorgetrokken tot aan de Bordiauhal.
In het midden van de piste komen twee multisportvelden met kunstgras, geschikt voor yoga, slackline en andere recreatieve sporten. In de bocht van de piste komt een zone voor atletiekdisciplines zoals verspringen en kogelstoten. Naast de piste worden twee terreinen ingericht voor balsporten, gevolgd door twee rijen met in totaal veertien petanqueterreinen. De speelzones worden afgestemd op verschillende leeftijdsgroepen en gebruikersprofielen, met behoud van toestellen die nog in goede staat zijn.
Duurzame materialen en circulaire keuzes
De infrastructuur van het park krijgt een duurzame upgrade. Alle geasfalteerde zones worden vervangen door natuursteen, onder meer rond de musea, aan de toegang tot de Wetstraat en op het plein aan de Tervurenlaan. Dit verhoogt niet alleen de esthetische kwaliteit, maar ook de waterdoorlaatbaarheid. Een groot deel van het bestaande stadsmeubilair wordt behouden en waar nodig hersteld. De bewegwijzering wordt volledig vernieuwd, met duidelijke en sobere signalisatie die bezoekers intuïtief door het park leidt.
Energiezuinige verlichting met oog voor fauna
De verlichting in het park wordt volledig vernieuwd met energiezuinige armaturen. De centrale laan tussen de Wetstraat en de Tervurenlaan, samen met de twee paden die langs de musea lopen, blijven de hele nacht verlicht. De overige paden worden verlicht tot middernacht, wat de nachtelijke rust van fauna respecteert en lichtvervuiling beperkt.
In 2021 kregen de musea al gevelverlichting. Tijdens dit project worden ook andere erfgoedstukken zoals de Beyaerttoren, het Hortapaviljoen, de exedra’s en de noordgevel van de Bordiauhal subtiel uitgelicht, zodat ze ook ’s avonds zichtbaar blijven zonder het park te overheersen.
